Nguy cơ từ… gió

Dễ bị “trúng gió” khi nằm ngủ nơi có gió lùa, thổi mạnh

 

Theo BS Trần Huy Thông - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu & phát triển sức khỏe cộng đồng, “trúng gió” xảy ra khi cơ thể gặp gió lạnh đột ngột, cơ thể chưa thích ứng kịp, khi đó lỗ chân lông bị hở, nên gió xâm nhập vào cơ thể qua lỗ chân lông và đường hô hấp từ đó cơ thể sẽ bị cảm lạnh, thậm chí có khi bị liệt dây thần kinh ngoại biên số 7 (liệt nửa mặt), bị vẹo cổ cấp, đau thắt lưng cấp. Những trường hợp nặng có thể dẫn đến đột quỵ, tai biến mạch máu não... Và cũng chính vì mang tên “trúng gió” nên nhiều người vẫn nghĩ rằng đó là do chúng ta gặp phải “cơn gió độc”, nhưng thực ra không có loại “gió độc” làm hại ta mà chỉ là các yếu tố thời tiết, mưa, gió, lạnh, sương giá có khí xấu… tác động vào cơ thể một cách đột ngột gây ra.

Ai dễ bị trúng gió?

Bác sĩ Thông cũng cho biết, đối tượng của “trúng gió” nhiều nhất là ở lứa tuổi trung niên và người già; bất kể nam hay nữ. Tuy nhiên, ở lứa tuổi thanh niên cũng không nên chủ quan, nhất là những người có thể trạng yếu, ít tập luyện, ít tiếp xúc với thiên nhiên, môi trường bên ngoài (chúng ta hay gọi vui là “ít ra gió”). Những người có tiền sử hạ đường huyết, huyết áp cao, huyết áp thấp, xơ vữa động mạch là đối tượng có tần suất “trúng gió” nhiều hơn người khỏe mạnh bình thường.

Gọi là bị “trúng gió” vậy có phải cứ khi nào thời tiết nhiều gió mới dễ bị? Điều đó cũng có phần đúng, bởi thường thì trúng gió dễ gặp vào thời điểm mùa thu bước sang mùa đông, vì ở thời điểm này, buổi sáng và chiều tối trời se lạnh, nhiều sương, mưa, gió nên càng dễ bị nhiễm gió. Tuy nhiên, các bác sĩ đưa ra khuyến cáo, mùa hè cũng tiềm ẩn nguy cơ, nếu như bạn bước từ phòng điều hòa ra ngoài nắng đột ngột. Sau khi tắm nước nóng bạn ra ngay ngoài gió lạnh cũng dễ bị. Hoặc khi trời đang nắng bỗng mưa, buổi trưa đang nóng hừng hực mà tối đổi gió lạnh cũng là thời điểm dễ bị trúng gió. Thêm nữa, chúng ta thường chủ quan vì thời tiết mùa hè nóng bức, ban đêm mặc phong phanh ra ngoài mà không biết rằng đây cũng chính là thời điểm dễ gặp gió lạnh, sương xuống. Cũng có khi, buổi sáng ngủ dậy, mở toang của sổ ngay cũng dễ gặp gió lạnh. Bác sĩ Thông đặc biệt cảnh báo các đấng mày râu có thói quen hay nhậu khuya vào mùa hè, uống nhiều bia rượu rồi đi về trong đêm sẽ là những người bị đe dọa lớn hơn cả. Người bị “trúng gió” đột nhiên thấy mắt tối sầm lại, một bên miệng giật liên hồi, ớn lạnh ở gáy, sống lưng, tay, chân, nhức đầu, đau bụng, nôn mửa, có thể bị tiêu chảy. Cũng có những trường hợp sau một đêm ngủ dậy tự nhiên thấy mình bị méo miệng do liệt dây thần kinh số 7, đau thắt lưng cấp... đó chính là do bị trúng gió khi nằm ngủ mà bật quạt mạnh thốc vào mặt, hoặc ngủ ở nơi có gió lùa.

Cần điều trị ngay và triệt để

Để tránh những rủi ro do “trúng gió” cần giữ ấm những chỗ dễ bị nhiễm lạnh như tai, cổ, bàn chân

Trúng gió cần được điều trị triệt để, bởi bệnh dễ để lại di chứng tiềm tàng như phong thấp, tê thấp… Trúng gió nhẹ có thể sơ cứu tại chỗ bằng cách làm nóng cơ thể như cho người bị trúng gió uống trà gừng, uống nước gừng tươi giã nát, làm nóng gan bàn chân, đánh gió theo phương pháp cổ truyền - dùng đồ bạc có cạnh tròn và nhẵn để cạo vào cổ, lưng, bụng, chân, tay cho đến khi đồ bạc xám lại - cho thông khí huyết. Khi bệnh nhân tỉnh táo có thể ăn cháo hành, tía tô để giữ ấm cho cơ thể (lưu ý những người có thai và cao huyết áp không nên cạo gió). Để hồi phục tốt bệnh nhân có thể đi giác hơi. Nếu bị “trúng gió” nặng như hôn mê, tay chân rất lạnh, co cứng, tai biến mạch máu cần nhập viện ngay, nếu không sẽ nguy hiểm đến tính mạng. Với người bị huyết áp cao ngay lập tức phải uống thuốc hạ áp để ổn định huyết áp, rồi nhanh chóng đưa đi bệnh viện, hoặc phòng khám Đông y gần nhất để được cứu chữa kịp thời. Người bị trúng gió méo miệng, liệt dây thần kinh số 7 đa phần được chữa khỏi, nhưng cần điều trị sớm trong 3 ngày đầu để đảm bảo khả năng hồi phục. Nếu điều trị chậm, hoặc điều trị không đúng cách sẽ có tiến triển xấu, gây biến chứng và di chứng như viêm loét giác mạc, co giật cơ mặt, co cứng nửa mặt... Điều trị liệt dây thần kinh số 7 chỉ cần bằng châm cứu kết hợp xoa bóp, bấm huyệt, tập luyện cơ... trong 4 - 6 tuần. Cũng có trường hợp phải điều trị kéo dài 2 - 3 đợt mới có thể phục hồi.

Những biện pháp phóng “trúng gió”

Phòng bao giờ cũng hơn chữa, bác sĩ Thông khuyến cáo, để tránh những rủi ro do “trúng gió” cần giữ ấm những chỗ dễ bị nhiễm lạnh như tai, cổ, bàn chân. Ngồi trong phòng điều hòa cần tránh luồng khí lạnh, chịu khó đứng dậy đi lại, thường xuyên vận động vai, gáy, cổ để máu huyết lưu thông. Nếu ngồi xe hơi có máy lạnh, khi xuống nên đứng giữa cửa xe và bên ngoài một lát để cơ thể thích ứng với bên ngoài rồi hãy ra khỏi xe. Không nên tắm khuya, khi tắm cần tránh nơi có gió lùa, lau người khô nhanh để không bị mất nhiều nhiệt và nhiễm lạnh kể cả mùa hè. Đêm cần ra ngoài nên khoác thêm áo, không nên nhậu khuya và về muộn. Không để điều hòa hay quạt máy thổi thốc vào người, cũng không nên mở cửa sổ để ngủ vào ban đêm để tránh gió. Càng không nên nằm ngủ ngay trên sàn nhà. Khi cần ra ngoài nên dậy từ từ để cơ thể dần thích nghi. Về mùa đông, khi đang ở môi trường ấm như trong chăn hay trong nhà cần mặc thêm quần áo nếu đột ngột tiếp xúc với môi trường lạnh như mở cửa sổ, đi từ trong nhà ra ngoài trời… Đặc biệt, bỏ ngay ý nghĩ uống rượu cho ấm người vì cồn làm cơ thể nóng lên nhưng khi giã rượu sẽ bị lạnh.

Với những người đã bị trúng gió, để phục hồi tốt nên kết hợp nhiều phương pháp như ngâm chân bằng nước ấm, tắm bùn khoáng hay thuốc dược thảo. Uống trà với các cây thuốc giải cảm như cúc hoa, bạc hà, khuynh diệp... Dùng thuốc đa khoáng tố với kẽm, crôm, mangan, magiê… theo chỉ dẫn của bác sĩ.